Την παραμονή της επίσκεψής μου στην Αθήνα, θα ήθελα να μοιραστώ με τους αναγνώστες της «Καθημερινής», μιας από τις πιο δημοφιλείς και έγκυρες ελληνικές εφημερίδες, μερικές σκέψεις μου για την περαιτέρω ανάπτυξη των εταιρικών σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας και της Ελλάδας, καθώς και για την κατάσταση που επικρατεί στην ευρωπαϊκή ήπειρο γενικότερα.
Εκτιμούμε τις μακραίωνες παραδόσεις φιλίας που έχουν διαμορφωθεί μεταξύ των λαών μας. Οι κοινές πολιτισμικές αξίες, ο ορθόδοξος πολιτισμός και η ειλικρινής αμοιβαία συμπάθεια αποτελούν στέρεα θεμέλια της συνεργασίας μας. Ενα λαμπρό παράδειγμα για το πόσο στενά συνδέονται οι τύχες των λαών μας είναι ο βίος του Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος κατά τον 19ο αιώνα διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας και στη συνέχεια κυβερνήτης του ελληνικού κράτους.
Κατά το τρέχον έτος, ιδιαίτερη σημασία θα έχουν οι εορτασμοί της χιλιετούς παρουσίας Ρώσων μοναχών στο Αγιον Ορος. Σε πολύ διαφορετικές ιστορικές εποχές, οι πνευματικές δυνάμεις, η πίστη, ο πατριωτισμός βοηθούσαν τους λαούς μας να ξεπεράσουν τις δύσκολες δοκιμασίες και να διατηρήσουν την ταυτότητά τους.
Κάθε χρόνο τη χώρα σας επισκέπτονται εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι τουρίστες. Απολαμβάνουν τις όμορφες ελληνικές παραλίες, γνωρίζουν από κοντά την πλούσια κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας και τα θρυλικά αρχιτεκτονικά μνημεία της. Ο τουρισμός συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, καθώς και στη διεύρυνση των άμεσων ανθρώπινων επαφών, στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της φιλίας μεταξύ των πολιτών μας.
Ξέρω ότι οι Ελληνες διατηρούν καλά στη μνήμη τους τον ρόλο-κλειδί της Ρωσίας στην ανεξαρτητοποίηση της χώρας σας. Η ρωσική υποστήριξη του εθνικού απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την πυξίδα της περαιτέρω ανάπτυξης των διμερών σχέσεων.
Σήμερα η Ελλάδα είναι ένας σημαντικός εταίρος της Ρωσίας στην Ευρώπη. Διεξάγουμε έναν δυναμικό πολιτικό διάλογο σε πολλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του ανώτατου. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης με τον Πρόεδρο κ. Προκόπη Παυλόπουλο τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους ανακοινώσαμε την έναρξη του «Αφιερωματικού» Ετους Ρωσίας – Ελλάδας. Το πρόγραμμά του προβλέπει μια σειρά από εκδηλώσεις στον επιστημονικό, εκπαιδευτικό, ανθρωπιστικό και τουριστικό τομέα. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό θα βοηθήσει τους λαούς μας να γνωρίσουν ακόμη πιο κοντά ο ένας την ιστορία, τις παραδόσεις και τα έθιμα του άλλου.
Πέρυσι, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επισκέφθηκε δύο φορές τη Ρωσία. Είχαμε πολύ χρήσιμες και ουσιαστικές συνομιλίες. Ενισχύονται οι επαφές μεταξύ υπουργείων και κρατικών οργανισμών, κοινοβουλίων και κοινωνικών οργανώσεων.
Δυστυχώς, την περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας μας εμποδίζει η κάμψη στις σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αυτό επηρεάζει αρνητικά τη δυναμική των διμερών εμπορικών συναλλαγών, οι οποίες σε σχέση με πέρυσι μειώθηκαν κατά ένα τρίτο – στα 2,75 δισ. δολ. ΗΠΑ. Η ζημία ήταν ιδιαίτερα βαριά για τους Ελληνες παραγωγούς αγροτικών προϊόντων.
Η Ρωσία ξεκινά από την ανάγκη οικοδόμησης ενός ισότιμου και γνήσιου εταιρικού διαλόγου με την Ευρωπαϊκή Ενωση σε ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων – από την απλοποίηση του καθεστώτος θεωρήσεων διαβατηρίων μέχρι τον σχηματισμό μιας ενεργειακής συμμαχίας. Ωστόσο, δεν παρατηρούμε μέχρι τώρα ότι οι Ευρωπαίοι ομόλογοί μας έχουν την αντίστοιχη προθυμία να ακολουθήσουμε μαζί μια τέτοια αμοιβαία επωφελή και πολλά υποσχόμενη πορεία.
Παρ’ όλα αυτά, πιστεύουμε ότι στις σχέσεις μας με την Ευρωπαϊκή Ενωση δεν υπάρχουν προβλήματα που δεν μπορούν να επιλυθούν. Για να επιστρέψουμε σε τροχιά ανάπτυξης της πολυδιάστατης εταιρικής σχέσης, πρέπει μόνο να απορριφθεί η εσφαλμένη λογική ότι μία πλευρά μπορεί να μονοπωλήσει το παιχνίδι. Κάθε μια από τις δύο πλευρές οφείλει να παίρνει σοβαρά υπ’ όψιν τις απόψεις και τα συμφέροντα της άλλης.
Η Ρωσία και η Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν φτάσει πλέον σ’ ένα σταυροδρόμι, όπου πρέπει να δοθεί η απάντηση στο ερώτημα: πώς βλέπουμε το μέλλον των σχέσεών μας και ποιο δρόμο θα ακολουθήσουμε; Είμαι πεπεισμένος ότι από τα γεγονότα στην Ουκρανία πρέπει να βγάλουμε τα δέοντα συμπεράσματα και να ξεκινήσουμε την οικοδόμηση, στην αχανή περιοχή από τον Ατλαντικό έως τον Ειρηνικό ωκεανό, μιας ζώνης οικονομικής και ανθρωπιστικής συνεργασίας με βάση την αρχιτεκτονική της ισότιμης και αδιαίρετης ασφάλειας. Ενα σημαντικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση θα ήταν η εναρμόνιση των διαδικασιών της Ευρωπαϊκής και της Ευρασιατικής ολοκλήρωσης.
Το έργο αυτό γίνεται όλο και πιο απαραίτητο λόγω του γεγονότος ότι η Ευρώπη σήμερα αντιμετωπίζει αυξανόμενο ανταγωνισμό από άλλα κέντρα επιρροής του σύγχρονου κόσμου. Παραδείγματος χάριν, τις προάλλες, στην επετειακή σύνοδο κορυφής Ρωσίας-ASEAN στο Σότσι είχαμε εποικοδομητική συζήτηση με τους εταίρους μας για επίκαιρα διεθνή θέματα και για τις προοπτικές ακόμα στενότερης ολοκλήρωσης και συνεργασίας στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού. Είναι ολοφάνερο ότι για να εξασφαλίσει η «Γηραιά ήπειρος» τη θέση που δικαιούται στη νέα διεθνή πραγματικότητα πρέπει να συνενωθεί το δυναμικό όλων των ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας.
Ενα σπουδαίο στοιχείο σε αυτό το σύστημα αποτελούν οι πολυδιάστατες ρωσοελληνικές σχέσεις. Θα ήθελα να τονίσω ιδιαίτερα τη σημασία του ενεργειακού τομέα. Είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στη διαφοροποίηση των διαδρόμων μεταφοράς ενέργειας, η οποία θα αυξήσει τη σταθερότητα των προμηθειών και, συνεπώς, την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης συνολικά.
Εδώ και δύο δεκαετίες η Ρωσία παραμένει σταθερός και ασφαλής προμηθευτής του φυσικού αερίου για την Ελλάδα. Η ισχύουσα συμφωνία με την Ελλάδα έχει ανανεωθεί έως το 2026 με ευνοϊκούς για τη χώρα σας όρους. Εχοντας υπ’ όψιν την επιθυμία των ελληνικών αρχών να αναδειχθεί η χώρα σε σημαντικό ενεργειακό κόμβο των Βαλκανίων, υπολογίζαμε πάντα την Ελλάδα στους σχεδιασμούς μας για την αύξηση των εφοδιασμών των υδρογονανθράκων στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη.
Από το 2006 η Gazprom προωθούσε δυναμικά το σχέδιο «Νότιος Αγωγός». Αλλά σε κάποιο στάδιο η υλοποίησή του έγινε αδύνατη λόγω της μη εποικοδομητικής στάσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αν και αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε το σχέδιο, το θέμα των νοτίων διαδρόμων διέλευσης των ενεργειακών πόρων μας στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης παραμένει στην ατζέντα. Τον Φεβρουάριο στη Ρώμη οι επικεφαλής της Gazprom, της ιταλικής εταιρείας Edison και της ελληνικής ΔΕΠΑ υπέγραψαν το Μνημόνιο Κατανόησης για τη μεταφορά του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του βυθού της Μαύρης Θάλασσας και τρίτων χωρών προς την Ελλάδα και Ιταλία.
Η Ρωσία θα μπορούσε να συμβάλει επίσης στην αναβάθμιση των ελληνικών υποδομών στο πεδίο των μεταφορών. Πρόκειται για την συμμετοχή ρωσικών επιχειρηματικών ομίλων στους επικείμενους διαγωνισμούς για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων των σιδηροδρομικών εταιρειών και του λιμένα της Θεσσαλονίκης. Υπάρχει και μια σειρά άλλων σχεδίων που μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τη διμερή συνεργασία.
Είμαι βέβαιος ότι οι φιλικές ρωσοελληνικές σχέσεις συνιστούν κοινή μας κληρονομιά και σταθερή βάση για μια πολλά υποσχόμενη εταιρική σχέση, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Ευελπιστώ ότι θα εντατικοποιήσουμε περαιτέρω τον πολυδιάστατο διάλογο και θα υλοποιήσουμε μαζί τα κοινά μας σχέδια.
Κατά το τρέχον έτος, ιδιαίτερη σημασία θα έχουν οι εορτασμοί της χιλιετούς παρουσίας Ρώσων μοναχών στο Αγιον Ορος. Σε πολύ διαφορετικές ιστορικές εποχές, οι πνευματικές δυνάμεις, η πίστη, ο πατριωτισμός βοηθούσαν τους λαούς μας να ξεπεράσουν τις δύσκολες δοκιμασίες και να διατηρήσουν την ταυτότητά τους.
Κάθε χρόνο τη χώρα σας επισκέπτονται εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι τουρίστες. Απολαμβάνουν τις όμορφες ελληνικές παραλίες, γνωρίζουν από κοντά την πλούσια κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας και τα θρυλικά αρχιτεκτονικά μνημεία της. Ο τουρισμός συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, καθώς και στη διεύρυνση των άμεσων ανθρώπινων επαφών, στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της φιλίας μεταξύ των πολιτών μας.
Ξέρω ότι οι Ελληνες διατηρούν καλά στη μνήμη τους τον ρόλο-κλειδί της Ρωσίας στην ανεξαρτητοποίηση της χώρας σας. Η ρωσική υποστήριξη του εθνικού απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την πυξίδα της περαιτέρω ανάπτυξης των διμερών σχέσεων.
Σήμερα η Ελλάδα είναι ένας σημαντικός εταίρος της Ρωσίας στην Ευρώπη. Διεξάγουμε έναν δυναμικό πολιτικό διάλογο σε πολλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του ανώτατου. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης με τον Πρόεδρο κ. Προκόπη Παυλόπουλο τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους ανακοινώσαμε την έναρξη του «Αφιερωματικού» Ετους Ρωσίας – Ελλάδας. Το πρόγραμμά του προβλέπει μια σειρά από εκδηλώσεις στον επιστημονικό, εκπαιδευτικό, ανθρωπιστικό και τουριστικό τομέα. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό θα βοηθήσει τους λαούς μας να γνωρίσουν ακόμη πιο κοντά ο ένας την ιστορία, τις παραδόσεις και τα έθιμα του άλλου.
Πέρυσι, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επισκέφθηκε δύο φορές τη Ρωσία. Είχαμε πολύ χρήσιμες και ουσιαστικές συνομιλίες. Ενισχύονται οι επαφές μεταξύ υπουργείων και κρατικών οργανισμών, κοινοβουλίων και κοινωνικών οργανώσεων.
Δυστυχώς, την περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας μας εμποδίζει η κάμψη στις σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αυτό επηρεάζει αρνητικά τη δυναμική των διμερών εμπορικών συναλλαγών, οι οποίες σε σχέση με πέρυσι μειώθηκαν κατά ένα τρίτο – στα 2,75 δισ. δολ. ΗΠΑ. Η ζημία ήταν ιδιαίτερα βαριά για τους Ελληνες παραγωγούς αγροτικών προϊόντων.
Η Ρωσία ξεκινά από την ανάγκη οικοδόμησης ενός ισότιμου και γνήσιου εταιρικού διαλόγου με την Ευρωπαϊκή Ενωση σε ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων – από την απλοποίηση του καθεστώτος θεωρήσεων διαβατηρίων μέχρι τον σχηματισμό μιας ενεργειακής συμμαχίας. Ωστόσο, δεν παρατηρούμε μέχρι τώρα ότι οι Ευρωπαίοι ομόλογοί μας έχουν την αντίστοιχη προθυμία να ακολουθήσουμε μαζί μια τέτοια αμοιβαία επωφελή και πολλά υποσχόμενη πορεία.
Παρ’ όλα αυτά, πιστεύουμε ότι στις σχέσεις μας με την Ευρωπαϊκή Ενωση δεν υπάρχουν προβλήματα που δεν μπορούν να επιλυθούν. Για να επιστρέψουμε σε τροχιά ανάπτυξης της πολυδιάστατης εταιρικής σχέσης, πρέπει μόνο να απορριφθεί η εσφαλμένη λογική ότι μία πλευρά μπορεί να μονοπωλήσει το παιχνίδι. Κάθε μια από τις δύο πλευρές οφείλει να παίρνει σοβαρά υπ’ όψιν τις απόψεις και τα συμφέροντα της άλλης.
Η Ρωσία και η Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν φτάσει πλέον σ’ ένα σταυροδρόμι, όπου πρέπει να δοθεί η απάντηση στο ερώτημα: πώς βλέπουμε το μέλλον των σχέσεών μας και ποιο δρόμο θα ακολουθήσουμε; Είμαι πεπεισμένος ότι από τα γεγονότα στην Ουκρανία πρέπει να βγάλουμε τα δέοντα συμπεράσματα και να ξεκινήσουμε την οικοδόμηση, στην αχανή περιοχή από τον Ατλαντικό έως τον Ειρηνικό ωκεανό, μιας ζώνης οικονομικής και ανθρωπιστικής συνεργασίας με βάση την αρχιτεκτονική της ισότιμης και αδιαίρετης ασφάλειας. Ενα σημαντικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση θα ήταν η εναρμόνιση των διαδικασιών της Ευρωπαϊκής και της Ευρασιατικής ολοκλήρωσης.
Το έργο αυτό γίνεται όλο και πιο απαραίτητο λόγω του γεγονότος ότι η Ευρώπη σήμερα αντιμετωπίζει αυξανόμενο ανταγωνισμό από άλλα κέντρα επιρροής του σύγχρονου κόσμου. Παραδείγματος χάριν, τις προάλλες, στην επετειακή σύνοδο κορυφής Ρωσίας-ASEAN στο Σότσι είχαμε εποικοδομητική συζήτηση με τους εταίρους μας για επίκαιρα διεθνή θέματα και για τις προοπτικές ακόμα στενότερης ολοκλήρωσης και συνεργασίας στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού. Είναι ολοφάνερο ότι για να εξασφαλίσει η «Γηραιά ήπειρος» τη θέση που δικαιούται στη νέα διεθνή πραγματικότητα πρέπει να συνενωθεί το δυναμικό όλων των ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας.
Ενα σπουδαίο στοιχείο σε αυτό το σύστημα αποτελούν οι πολυδιάστατες ρωσοελληνικές σχέσεις. Θα ήθελα να τονίσω ιδιαίτερα τη σημασία του ενεργειακού τομέα. Είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στη διαφοροποίηση των διαδρόμων μεταφοράς ενέργειας, η οποία θα αυξήσει τη σταθερότητα των προμηθειών και, συνεπώς, την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης συνολικά.
Εδώ και δύο δεκαετίες η Ρωσία παραμένει σταθερός και ασφαλής προμηθευτής του φυσικού αερίου για την Ελλάδα. Η ισχύουσα συμφωνία με την Ελλάδα έχει ανανεωθεί έως το 2026 με ευνοϊκούς για τη χώρα σας όρους. Εχοντας υπ’ όψιν την επιθυμία των ελληνικών αρχών να αναδειχθεί η χώρα σε σημαντικό ενεργειακό κόμβο των Βαλκανίων, υπολογίζαμε πάντα την Ελλάδα στους σχεδιασμούς μας για την αύξηση των εφοδιασμών των υδρογονανθράκων στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη.
Από το 2006 η Gazprom προωθούσε δυναμικά το σχέδιο «Νότιος Αγωγός». Αλλά σε κάποιο στάδιο η υλοποίησή του έγινε αδύνατη λόγω της μη εποικοδομητικής στάσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αν και αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε το σχέδιο, το θέμα των νοτίων διαδρόμων διέλευσης των ενεργειακών πόρων μας στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης παραμένει στην ατζέντα. Τον Φεβρουάριο στη Ρώμη οι επικεφαλής της Gazprom, της ιταλικής εταιρείας Edison και της ελληνικής ΔΕΠΑ υπέγραψαν το Μνημόνιο Κατανόησης για τη μεταφορά του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του βυθού της Μαύρης Θάλασσας και τρίτων χωρών προς την Ελλάδα και Ιταλία.
Η Ρωσία θα μπορούσε να συμβάλει επίσης στην αναβάθμιση των ελληνικών υποδομών στο πεδίο των μεταφορών. Πρόκειται για την συμμετοχή ρωσικών επιχειρηματικών ομίλων στους επικείμενους διαγωνισμούς για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων των σιδηροδρομικών εταιρειών και του λιμένα της Θεσσαλονίκης. Υπάρχει και μια σειρά άλλων σχεδίων που μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τη διμερή συνεργασία.
Είμαι βέβαιος ότι οι φιλικές ρωσοελληνικές σχέσεις συνιστούν κοινή μας κληρονομιά και σταθερή βάση για μια πολλά υποσχόμενη εταιρική σχέση, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Ευελπιστώ ότι θα εντατικοποιήσουμε περαιτέρω τον πολυδιάστατο διάλογο και θα υλοποιήσουμε μαζί τα κοινά μας σχέδια.
Έντυπη
